പശു :ഗര്‍ഭകാല സംരക്ഷണം
ഗര്‍ഭമുള്ള പശുവിന്‌ ഗര്‍ഭമില്ലാത്ത പശുവിനു കൊടുക്കുന്നതില്‍ കൂടുതല്‍ സംരക്ഷണം നാം കൊടുക്കേണ്ടതാണ്‌. കിടാവിന്റെ വളര്‍ച്ചയ്‌ക്കാവശ്യമായ ഘടകങ്ങള്‍ തള്ളയില്‍നിന്നും പൊക്കിള്‍കൊടിവഴിയാണു കിട്ടിയിലേക്കെത്തിച്ചേരുന്നത്‌. പശുവിന്‌ ചെനയുള്ള അവസരത്തില്‍ പോഷകാംശങ്ങളടങ്ങിയ നല്ല ആഹാരങ്ങള്‍ കൊടുക്കേണ്ടതാണ്‌. മോശമായതും പോഷകാംശം കുറഞ്ഞതുമായ ഭക്ഷണസാധനങ്ങള്‍ കൊടുക്കുന്നതുമൂലം പലവിധ രോഗങ്ങള്‍ക്കും കാരണമായിത്തീരുന്നു. ശരിയായ തീറ്റയുടെ അഭാവത്തില്‍ ആരോഗ്യം നഷ്‌ടപ്പെട്ട പശുവിന്റെ പ്രസവം വിഷമമേറിതാകനിടയുണ്ട്‌.
പ്രസവസമയം അടുത്ത പശുക്കളെ, പ്രത്യേകിച്ചു നിരപ്പില്ലാത്ത സ്ഥലത്തുകൂടി, കൂടുതല്‍ ദൂരം നടത്തുകയോ ഓടിക്കുകയോ ചെയ്യരുത്‌. അവയെ ഭയപ്പെടുത്തുകയോ മറ്റു കാലികളുമായി കുത്തുകൂടുന്നതിന്‌ അനുവദിക്കുകയോ അരുത്‌. കുട്ടികളും നായ്‌ക്കളും പശുക്കളെ വിരട്ടി ഓടിക്കാനിടയാക്കരുത്‌. ചെയുള്ള പശുക്കളെ സാംക്രമികഗര്‍ഭസ്രാവം ഉണ്ടായിട്ടുള്ള പശുക്കളുടെകൂടെ വിടുകയോ അങ്ങനെയുള്ള സ്ഥലത്തു കെട്ടുകയോ ചെയ്യരുത്‌. പ്രസവം അടുത്ത പശുക്കള്‍ക്കു പതിവായും ക്രമമായും തീറ്റകൊടുത്തുകൊണ്ടിരിക്കുന്നതിനും മറ്റും സംരക്ഷണകാര്യത്തിലും ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണ്‌. അവയ്‌ക്ക്‌ എപ്പോഴും ആവശ്യത്തിനു ശുദ്ധജലം കുടിക്കാന്‍ സൗകര്യമുണ്ടായിരിക്കുന്നത്‌ കൂടാതെ കൂടിയ ചൂടില്‍നിന്നും തണുപ്പില്‍നിന്നും രക്ഷനേടാനുള്ള പ്രതിവിധികളും ചെയ്‌തിരിക്കേണ്ടതാണ്‌. പശുവിനു പ്രസവിക്കാനുള്ള തൊഴുത്ത്‌ ബാക്കിയുള്ള തൊഴുത്തുകളില്‍നിന്നും അകന്നിരിക്കണം. പ്രസവത്തിന്‌ ഒരാഴ്‌ചമുമ്പ്‌ പശുവിനെ പ്രസവത്തൊഴുത്തിലേക്കു മാറ്റണം.
പ്രസവതീയതി നിര്‍ണയം
ചെയറ്റ ഒരു പശു സാധാരണയായി 265-290 ദിവസത്തിനിടയ്‌ക്ക്‌ പ്രസവിക്കുന്നതാണ്‌. പ്രസവത്തിനു ശരാശരി 285 ദിവസം ആവശ്യമാണ്‌. പശുവിന്റെ പ്രസവത്തിനുള്ള ഏകദേശ തീയതി അറിഞ്ഞിരുന്നാല്‍ പ്രസവത്തിനു മുമ്പായി ചില മുന്‍കരുതലുകള്‍ ചെയ്യുന്നതിനു സാധിക്കും. ഇതില്‍ കൊടുത്തിട്ടുള്ള പട്ടികയില്‍നിന്നും ഏകദേശമായ തീയതി കണക്കാക്കാവുന്നതാണ്‌.
ഉദാ: ജനുവരി 11-ാം തീയതി കൃത്രിമ ബീജസങ്കലനം നടത്തിയ ഒരു പശുവിന്‌ ഒക്‌ടോബര്‍ 21-ാം തീയതി പ്രസവത്തിന്‌ ഏകദേശമായ ഒരു തീയതിയായി കണക്കാക്കാവുന്നതാണ്‌. സാധാരണയായി കാളക്കിടാക്കളെ പ്രസവിക്കുന്നതിന്‌ പശുക്കിടാക്കളെക്കാള്‍ രണ്ടുമൂന്നു ദിവസം കൂടുതല്‍ ആവശ്യമായി വരുന്നു. എരുമകള്‍ക്കു ഗര്‍ഭകാലം ശരാശരി 310 ദിവസമാണ്‌.
പ്രസവതീയതിനിര്‍ണ്ണയ പട്ടിക
| ബീജസങ്കലനരീതി | പ്രസവത്തിനു സാധ്യതയുള്ള തീയതി |
| ജനുവരി 1 | ഒക്‌ടോബര്‍ 11 |
| ഫെബ്രുവരി 1 | നവംബര്‍ 11 |
| മാര്‍ച്ച്‌ 1 | ഡിസംബര്‍ 9 |
| ഏപ്രില്‍ 1 | ജനുവരി 9 |
| മേയ്‌ 1 | ഫെബ്രുവരി 8 |
| ജൂണ്‍ 1 | മാര്‍ച്ച്‌ 11 |
| ജൂലായ്‌ 1 | ഏപ്രില്‍ 10 |
| ഓഗസ്റ്റ്‌ 1 | മേയ്‌ 11 |
| സെപ്‌റ്റംബര്‍ 1 | ജൂണ്‍ 11 |
| ഒക്‌ടോബര്‍ 1 | ജൂലായ്‌ 11 |
| നവംബര്‍ 1 | ഓഗസ്റ്റ്‌ 11 |
| ഡിസംബര്‍ 1 | സെപ്‌റ്റംബര്‍ 11 |
പ്രസവത്തിനുമുമ്പ്‌ ചെയ്യേണ്ട പരിചരണങ്ങള്‍
പശുക്കള്‍ ഗര്‍ഭം ധരിച്ചു കഴിഞ്ഞാല്‍ പ്രസവിക്കുന്നതുവരെ അവയുടെ ആഹാരത്തിന്റെ കാര്യത്തില്‍ കൂടുതല്‍ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണ്‌. ഗര്‍ഭധാരണ സമയത്ത്‌ പശുവിനു പുറമെ ഗര്‍ഭസ്ഥ കിടാവിനുംകൂടി ആഹാരം അത്യന്താപേക്ഷിതമാണെന്ന വസ്‌തുത വിസ്‌മരിച്ചുകളയരുത്‌. പശു പ്രസവിക്കുന്നതിനു രണ്ടുമാസം മുമ്പ്‌ കറവ വറ്റിയിരിക്കണം. കറവ വറ്റിക്കുന്നതിനായി പശു പ്രസവിക്കുന്നതിനു മൂന്നുമാസം മുമ്പുതന്നെ ആഹാരത്തിന്റെ അളവുവിട്ട ദിവസങ്ങളിലും അവസാന ആഴ്‌ചയില്‍ ഒന്നോ രണ്ടോ പ്രാവശ്യവും പശുവിനെ കറക്കുകയും ചെയ്‌താല്‍ മതി. കറവ നിര്‍ത്തുന്ന അവസാന ദിവസം മമ്മിടെല്‍ എന്ന ഓയിന്‍മെന്റ്‌ ഒരു ട്യൂബ്‌കൊണ്ട്‌ രണ്ട്‌ മുലക്കാമ്പിലും കയറ്റിയാല്‍ അകിടുവീക്കത്തെ തടയാം. പ്രസവത്തിനു രണ്ടുമായ മുമ്പു മുതല്‍ പശുവിനു ഗുണമുള്ളതും എളുപ്പത്തില്‍ ദഹിക്കുന്നതുമായ ആഹാരസാധനങ്ങളും പച്ചപ്പുല്ലും ആവശ്യത്തിനു നല്‍കേണ്ടതാണ്‌.
പശുവിനെ ദിവസേന കുളിപ്പിക്കേണ്ട ആവശ്യമില്ല. വൃത്തിയുള്ള തൊഴുത്താണെങ്കില്‍ ദേഹത്തില്‍ ചാണകം അധികം പുളുവാന്‍ ഇടവരുന്നതല്ല. ശരീരത്തില്‍ ചാണകവും മൂത്രവും പറ്റിപ്പിടിച്ചുണ്ടെങ്കില്‍ ആ ഭാഗങ്ങള്‍ മാത്രം കഴുകി വൃത്തിയാക്കേണ്ടതാണ്‌. സാധിക്കുമെങ്കില്‍ കിടക്കുവാന്‍ ആവശ്യമുള്ളത്ര ഉണങ്ങിയ പുല്ലോ വൈക്കോലോ ഇട്ടുകൊടുക്കേണ്ടതാണ്‌. ദിവസവും ശരീരത്തിന്റെ എല്ലാ ഭാഗങ്ങളും ബ്രഷ്‌ ചെയ്‌തു കൊടുക്കുന്നത്‌ വളരെ നല്ലതായിരിക്കും. ശരീരം രോമാവൃതമായിട്ടുള്ള ഒന്നിനെയും കുളിപ്പിക്കേണ്ട ആവശ്യമില്ല. രോമം ഇല്ലാത്തവയെ ദിവസത്തില്‍ ഒന്നോ രണ്ടോ പ്രാവശ്യം കുളിപ്പിക്കാം. പ്രസവം അടുത്തവരുന്ന പശുവിനെ പ്രസവത്തിന്‌ ഉദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള വിശാലമായ ഒരു മുറിയില്‍ അഴിച്ചുവിടുന്നതു നന്നായിരിക്കും.
പ്രസവത്തിന്‌ ഏതാനും ദിവസങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പ്‌ പശുവിന്റെ അകിടു വികസിക്കുകയും അകിടിലും മുലയിലും കന്നിപ്പാല്‍ (കോളസ്‌ട്രം) നിറയുകയും ചെയ്യുന്നു. പ്രസവത്തിന്‌ ഒരാഴ്‌ച മുമ്പ്‌ തീറ്റയില്‍ കൂടുതല്‍ ഭാഗം ഗോതമ്പു തവിടോ ഉമി കൂടാതെയുള്ള അരിത്തവിടോ ചേര്‍ത്തു കൊടുക്കേണ്ടതാണ്‌. ഇത്‌ ചാണകം സാധാരണഗിതിയില്‍ അയഞ്ഞുപോകുന്നതിന്‌ ഉപകരിക്കും. അമിതമായ ഭക്ഷണം കൊടുത്ത്‌ ശ്വാസംമുട്ടല്‍ ഉണ്ടാകാതിരിക്കുന്നതിനു ശ്രദ്ധിക്കണം. പശുവിന്റെ അകിട്‌ സാവധാനത്തില്‍ തിരുമ്മിക്കൊടുക്കുന്നതു കറവയ്‌ക്കു കൂടുതല്‍ ഇണങ്ങുന്നതിനും സഹായിക്കും. ആദ്യ പ്രസവമാണെങ്കില്‍ ഈ കാര്യത്തില്‍ പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കുന്നതു കൊള്ളാം. സാധാരണഗതിയില്‍ പ്രസവവേദന ആരംഭിച്ചു മൂന്നുനാലു മണിക്കൂറിനകം പശു പ്രസവിക്കുന്നതാണ്‌. എന്നാല്‍ ആദ്യപ്രസവത്തിനു കുറച്ചുകൂടി സമയം വേണ്ടിവന്നേക്കാം. പ്രസവത്തിനു തടസമോ തകരാറോ ഉണ്ടെന്നു ബോധ്യമായാല്‍ കഴിയുന്നതും വേഗം വിദഗ്‌ധസഹായം തേടേണ്ടതാണ്‌.
ഈ വിഭാഗത്തിലെ കൂടുതല്‍ അറിവുകള്‍
